Archives

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της δι­αρ­κούς προ­σπά­­­θειας που καταβάλλει για την πληρέστερη πληροφόρηση και ενη­μέρωση, τόσο του ε­πι­χει­­­ρηματικού κόσμου και των φορέων (κρατικών ή μη) της πόλης της Θεσσαλονίκης, όσο και των κατοίκων της, συνεχίζει την περιο­δι­κή διεξαγωγή Έρευνας Οικονομικής Συγκυρίας –σε επίπεδο Νομού Θεσσαλο­νί­κης – που αφορά επιχειρήσεις των τεσσάρων τομέων της οι­κο­­νομίας και κατα­να­λωτές.

Η Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του Νομού Θεσσαλονίκης (“Βαρόμετρο ΕΒΕΘ”) δι­ε­ξά­γε­ται δύο φορές το χρόνο, κατά το 2^ο 15νθήμερο των μηνών Μαρ­τίου και Σεπτεμβρίου, σε συ­­νολικό δείγμα 1.500 ερωτώμενων (800 επιχειρή­σε­ων και 700 κατανα­λωτών). Η έρευ­να κα­λύπτει και τους τέσσερις τομείς της οι­κο­νομίας (βιομηχα­νία –μεταποίηση, υπηρεσίες, λι­α­­νι­κό εμπόριο και κατασκευ­ές).

Η έρευνα για το “Βαρόμετρο ΕΒΕΘ” διεξάγεται με τηλεφωνικές συνεντεύξεις με τους υπευ­θύνους των επιχειρήσεων (Γενικούς Διευθυντές ή Διευθυντές Οικο­νο­μι­κών ή Διευθυντές Πω­­λήσεων ή τους ιδιοκτήτες, αν πρόκειται για μικρότερες επι­χειρήσεις) με τη χρήση των ερω­τηματολογίων που χρησιμοποιούνται α­πό το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχα­νι­κών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και την Ευρω­παϊκή Ένωση (DG ECFIN), προκειμένου τα αποτελέσματα να εί­ναι συγκρίσιμα με τις αντίστοιχες έρευνες που διεξάγονται σε Εθνικό (ΙΟΒΕ) και Ευ­ρω­παϊκό (DG ECFIN) επίπεδο.

1.       ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Ο “Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών” υπολογίζεται με βάση τις προβλέψεις τους για τη γε­νικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας, την οικονομική κατά­σταση του νοικοκυριού τους, την πρόθεση αποταμίευσης και την πρόβλεψη για την ανεργία. Διευκρινίζεται, ότι οι προ­βλέψεις κινού­νται στο διάστημα +100 (ση­μαίνει ότι ό­λοι προβλέπουν αύξηση) έως -100 (ση­μαίνει ότι όλοι προ­βλέπουν μείωση) και εμφα­νί­ζο­νται ως διαφορές μεταξύ θετικών – αρ­­νη­­τικών απαντή­σε­ων. Πιο συγκεκριμένα, αρ­νη­τική διαφορά σημαίνει ότι το ποσοστό αυ­τών που προ­βλέπουν μείωση ενός μεγέθους, είναι υψηλότερο του ποσοστού εκείνων που προσδο­κούν αύ­ξηση και αντίστροφα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης έχουν εγκαταλείψει πλέον την σταθερή απαισιοδοξία της τελευταίας δεκαετίας και πλέον ο δεί­κτης κατανα­λω­τικής ε­μπι­­στο­­σύνης στο Νο­μό Θεσσαλονίκης διαμορφώνεται στις -2 μονάδες – με εντυπωσιακή βελτίωση σε σχέση με τον περασμένο «Μάρτιο 2019» – και σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον αντί­στοι­χο Εθνι­κό δείκτη ο οποίος διαμορφώνεται στις -7 μο­­νά­δες, ενώ ο δείκτης της Ευρωπαϊκής Έ­νωσης δι­α­μορ­φώνεται στις -6 μο­νά­δες, κα­­τά το μήνα “Σεπτέμβριο 2019”. Σε σχέση με τον περασμένο “Μάρτιο 2019”, παρατηρείται εντυπωσιακή βελτίωση του κλίματος μεταξύ των καταναλω­τών στο Νομό Θεσσαλονίκης  (-2 από -23), ενώ εξίσου σημαντική βελτίωση του κλίματος εμφανίζεται και σε Εθνικό επίπεδο (-7 από -31).

 

 

Η έρευνα καταγράφει πολύ σημαντική μείωση της απαισιοδοξίας μεταξύ των καταναλωτών, καθώς ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης βρίσκεται πλέον στο καλύτερο επίπεδο της 10ετίας που μεσολάβησε από την έναρξη των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ. Πρέπει να τονιστεί ότι την συγκεκριμένη χρονική στιγμή ο Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης στον Νομό Θεσσαλονίκης καταγράφει μια σειρά από θετικά ρεκόρ: αφενός φτάνει στο καλύτερο σημείο από την έναρξη των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ τον Μάρτιο του 2009, αφετέρου βρίσκεται για πρώτη φορά ψηλότερα ακόμα και από τον Ευρωπαϊκό Δείκτη (-2 έναντι -6 αντίστοιχα). Η εντυπωσιακή βελτίωση του κλίματος τόσο σε τοπικό όσο και σε Εθνικό επίπεδο, αποτυπώνει την γενικότερη ευφορία που ακολούθησε το αποτέλεσμα των Εθνικών Εκλογών του Ιουλίου και συνεχίζει την σταθερή βελτίωση του κλίματος μεταξύ των καταναλωτών που καταγράφεται από τον Σεπτέμβριο του 2017 μέχρι και σήμερα. Επιπλέον, τα μέτρα μείωσης της φορολογίας που υιοθέτησε ήδη ή έχει προαναγγείλει η νέα Κυβέρνηση για το μέλλον και τα οποία, όπως φαίνεται από τις απαντήσεις στις σχετικές ad-hoc ερωτήσεις της έρευνας, τυγχάνουν ευρείας αποδοχής και επιδοκιμασίας από τους πολίτες, δίνουν ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στην αισιοδοξία (ή καλύτερα στην μείωση της απαισιοδοξίας), με αποτέλεσμα ο Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης να βρίσκεται πλέον σε ουδέτερο έδαφος, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι οι απαισιόδοξοι πολίτες είναι περίπου όσοι και οι αισιόδοξοι. Από την ανάλυση των επιμέρους δεικτών, φαίνεται ότι αυτή η τάση βελτίωσης του κλίματος, οφείλεται κυρίως στην αισιοδοξία (με θετικό πρόσημο δεικτών) που καταγράφεται σε σχέση με την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης της χώρας στο μέλλον αλλά και σε σχέση με την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης του ίδιου του νοικοκυριού στο μέλλον. Η αισιοδοξία αυτή οδηγεί και σε σημαντική βελτίωση της αξιολόγησης της συγκυρίας για την πραγματοποίηση σημαντικών αγορών και για αποταμίευση, αν και παραμένει σε αρνητικό έδαφος, ενώ πιο επιφυλακτικοί εξακολουθούν να είναι οι καταναλωτές για την αγορά/κατασκευή ακινήτων ή αυτοκινήτου.

Ειδικότερα, οι Καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν:

• Πολύ λιγότερο αρνητική αξιολόγηση της οικονομική τους κατάστασης το διάστημα που προηγήθηκε, με αισθητή μείωση της απαισιοδοξίας (σε σχέ­ση με τον “Μάρτιο 2019”) για την πε­ραι­τέρω εξέλιξή της, καθώς αυξάνεται εντυπωσιακά το ποσοστό όσων αναμένουν βελτίωση της οικονομικής κατάστασης του νοικοκυριού τους (από 17% τον Μάρτιο του 2019 στο 32% σήμερα), ενώ η πλειοψηφία (49%) προβλέπει σταθεροποίηση κατά το επόμενο 12μηνο, με σαφή μείωση όσων προβλέπουν επιδείνωση (12% έναντι 25% τον προηγούμενο Μάρτιο).

 

• Εντυπωσιακή μείωση της αρνητικής αξιολόγησης για την οικονομική κατάσταση της χώρας κατά το τελευταίο έτος (18% από 54% τον Μάρτιο) και αύξηση της θετικής αξιολόγησης (27% από 13% τον Μάρτιο). Ταυτόχρονα, καταγράφεται σημαντική αύξηση όσων διαπιστώνουν σταθεροποίηση της οικονομίας κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο (51% από 31% τον Μάρτιο του 2019). Θετική αλλαγή παρατηρείται επίσης στις προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση της χώρας το επόμενο 12μηνο με μεγάλη αύξηση των θετικών προβλέψεων (51% από 20% τον Μάρτιο του 2019).

 

• Οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης ε­κτι­μούν ότι οι τιμές καταναλωτή σταθεροποιήθηκαν κατά το τελευταίο 12μηνο (σε ποσοστό 44% από 25% τον περασμένο Μάρτιο) ενώ το ποσοστό όσων διαπίστωσαν κάποια αύξηση μειώθηκε στο 47% από 70% τον περασμένο Μάρτιο). Μάλιστα αναμένουν ότι αυτή η σταθεροποιητική τάση θα συνεχιστεί και το επόμενο 12μηνο. Παράλληλα, υπάρχει αξιοσημείωτη μείωση του ποσοστού των καταναλωτών που πιστεύουν ότι οι τιμές καταναλωτή θα αυξηθούν με μικρό, παρόμοιο ή μεγαλύτερο βαθμό κατά το επόμενο 12μηνο (39% σε σχέση με 55% τον Μάρτιο του 2019).

 

• Λιγότερο απαισιόδοξοι εμφανίζονται οι καταναλωτές όσον αφορά την εξέλιξη της ανεργίας, καθώς η πλειοψηφία πιστεύει πως θα τα επίπεδα της ανεργίας θα μειωθούν «πολύ» ή «λίγο» (40% συγκριτικά με 26% τον Μάρτιο του 2019), ενώ ταυτόχρονα μειώνονται αυτοί που πιστεύουν πως τα επίπεδα της ανεργίας θα αυξηθούν τους επόμενους 12 μήνες (28% έναντι 40% τον Μάρτιο του 2019).

 

• Αξιοπρόσεκτη βελτίωση παρουσιάζει ο δείκτης αξιολόγησης της συγκυρίας για την πραγματο­ποί­ηση σημαντικών αγορών (18% θεωρούν την συγκυρία κατάλληλη για σημαντικές αγορές, όπως έπιπλα, ηλεκτρικές/ηλεκτρονικές συσκευές κτλ, έναντι 8% τον Μάρτιο του 2019), παραμένοντας ωστόσο αρνητικό επίπεδο και εμφανίζεται μικρή βελτίωση στο δείκτη πρόθεσης για την πραγ­μα­τοποίηση τέτοιων αγορών στο μέλλον.
• Εμφανίζεται μεν χαμηλή πρόθεση για αποταμίευση, ωστόσο σε σχέση με τον Μάρτιο του 2019 παρατηρείται σημαντική αύξηση του ποσοστού όσων δηλώνουν ότι αποταμιεύουν («λίγο» ή πολύ) (25% από 17%), ενώ μειώνεται σημαντικά το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι “τρώνε από τα έτοιμα” αναλώνοντας τις αποταμιεύσεις τους ή χρεώνονται όλο και περισσότερο (22% από 33%) και αυξάνεται στο 53% το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι τα φέρ­νουν ίσα – ίσα με τα εισοδήματά τους (49% το αντίστοιχο ποσοστό για τον Μάρτιο 2019).
• Αυξάνεται ελαφρά η πρόθεση αγοράς αυτοκινήτου στο Νομό Θεσσαλονίκης, με το 9% των καταναλωτών να δηλώνουν ότι είναι πολύ ή αρκετά πιθανό να πραγματοποιήσουν κάποια αγορά αυτοκινήτου (7% τον Μάρτιο 2019).
• Σταθερά καθηλωμένη εκτιμάται ότι θα παραμείνει η αγορά ακινήτων, ωστόσο η οικοδομική δραστη­ρι­ότητα γενικότερα ενδεχομένως να ενισχυθεί από τον τομέα των ανακαινίσεων ή/και επισκευών-βελτιώσεων σπιτιών, όπου ο σχετικός δείκτης συνεχίζει τη μικρή βελτίωση που παρατηρείται (19% έναντι 14% τον Μάρτιο 2019).

 

2.       ΕΡΕΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

Ο “Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχα­νία” στο Νομό Θεσσαλονίκης εμφανίζεται σε οριακά αρνητικό έδαφος, εμφανίζοντας μικρή πτώση σε σχέση με τον “Μάρτιο 2019”.  Μικρές μεταβολές εμφανίζονται στους αντίστοιχους δείκτες σε Εθνικό επίπεδο και – εντονότερα – σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πρέπει να τονιστεί ότι η αποβιομηχάνιση του Νομού Θεσσαλονίκης και η μεταφορά πολλών επιχειρήσεων του κλάδου σε γειτονικές χώρες τα τελευταία χρόνια, έχει πλέον καταστήσει δυσχερές ακόμα και το έργο της συμπλήρωσης του δείγματος της έρευνας με τον απαιτούμενο αριθμό επιχειρήσεων του κλάδου.

Έτσι, το ισο­ζύγιο θετικών – αρνητικών εκτι­μήσε­ων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδο­κι­­­ών της Βιομηχανίας” βρίσκεται πλέον στις -2 μο­νάδες στο Νομό Θεσσα­λο­νίκης (+1 σε Εθνικό και -10 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο). Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος δείκτης που εμφανίζει σταθερές αυξομειωτικές τάσεις ανά εξάμηνο από τον Σεπτέμβριο του 2017,
καταγράφει ελαφρά επιδείνωση σε σχέση με τον προηγούμενο “Μάρτιο 2019” σε τοπικό επίπεδο (-2 από +2), ελαφρά βελτίωση σε Εθνικό επίπεδο (+1 από -2) και ορατή επιδείνωση σε Ευρω­παϊκό επίπεδο (-10 από -2).

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχανία εμφανίζεται κατά το τελευταίο έτος να “φλερτάρει” με την εγκατάσταση σε θετικό έδαφος, αρκετά μακριά πλέον από τις σταθερά αρνητικές τιμές που καταγράφονταν από το 2009 μέχρι και το 2016 – 2017. Οι τάσεις, ωστόσο, που καταγράφονται είναι μικτές. Η εξέλιξη της παραγωγής και των παραγγελιών για το προηγούμενο εξάμηνο, εμφανίζονται σε ανοδική πορεία σε σχέση με τις τιμές του προηγούμενου κύματος της έρευνας τον Μάρτιο του 2019, ενώ οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της παραγωγής και των εξαγωγών για το επόμενο εξάμηνο παραμένουν σε σαφώς θετικό έδαφος. Αξίζει να τονιστεί ότι οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη των εξαγωγών για το επόμενο εξάμηνο εξακολουθούν την ανοδική τους πορεία, καταγράφοντας για δεύτερο συνεχόμενο εξάμηνο μετά τον Μάρτιο του 2019, νέο υψηλότερο σημείο από την έναρξη των μετρήσεων του «Βαρομέτρου ΕΒΕΘ».

Ειδικότερα, οι απόψεις των βιομηχανιών του Νoμού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα ε­ξής:

• Υπάρχει αισθητή βελτίωση της παρα­γωγής (+7 από -5) κατά το τελευταίο εξάμηνο, με τον σχετικό δείκτη να βρίσκεται ξανά μετά τον Σεπτέμβριο του 2018 σε θετικό έδαφος. Οι εκτιμήσεις όμως, από την άλλη πλευρά, για την εξέλιξη της παραγωγής στο άμεσο μέλλον αναφορικά με το Νομό Θεσσαλονίκης, βρίσκονται σε θετικό αλλά χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο (+21 από +35 τον Μάρτιο του 2019).
• Πραγματοποιείται ικανοποιητικά η διαχείριση των αποθεμάτων και της πα­ρα­γωγικής δυναμικότητας των βιομηχανιών. Παράλληλα, το τρέχον λειτουργικό επίπεδο παραγωγικής δυναμικότητας βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από την έναρξη των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ (72%).
• Εντείνεται το αίσθημα της αισιοδοξίας για το μέλλον σε σχέση με το επίπεδο των ε­ξα­γω­γών και ανεβαίνει σε ακόμα υψηλότερο επίπεδο, το υψηλότερο από την έναρξη των μετρήσεων του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ” (+34 από +32 το προηγούμενο εξάμηνο).
• Προβλέπεται σχετική σταθερότητα των τιμών για το επόμενο χρονικό διάστημα, όπως και σχετική σταθερότητα για την απασχόληση στο επόμενο διάστημα.

 

 

3. ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Εντυπωσιακή αλλαγή παρουσιάζεται στο κλίμα που καταγράφεται στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών στο Νομό Θεσσαλονίκης σε σχέση με τον «Μάρτιο 2019», με τον Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών να σκαρφαλώνει για πρώτη φορά από την έναρξη των μετρήσεων του «Βαρομέτρου ΕΒΕΘ» σε θετικό έδαφος και μάλιστα σε σχετικά υψηλή τιμή.

Πιο αναλυτικά, ο σχετικός «Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών» για τον τομέα των Υπηρεσιών καταγράφεται σε θετικό έδαφος (στο +21), όταν το προηγούμενο εξάμηνο βρίσκονταν στο -3 και καταγράφονταν συνεχώς σε αρνητικό έδαφος από την έναρξη των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ τον Μάρτιο του 2009. Ο αντίστοιχος δείκτης για την Ελλάδα επίσης βελτιώνεται (+20 σε σχέση με +11 τον Μάρτιο του 2019), ενώ σε Ευρωπαϊκό επίπεδο συνεχίζεται η πτωτική τάση του τελευταίου ενάμιση χρόνου (στο +5 από το +8 τον Μάρτιο του 2019).

Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης αναφέ­ρουν:

 

• Εντυπωσιακή βελτίωση ως προς την εξέλιξη της επιχειρηματικής τους κατάστασης (από -21 τον Μάρτιο του 2019, σε +4 σήμερα) καθώς και σε σχέση με τη εξέλιξη της ζήτησης κατά το τελευταίο εξάμηνο (από -11 τον Μάρτιο του 2019, σε +15 σήμερα).
• Εκτόξευση των προσδοκιών για την εξέλιξη της ζήτησης για το επόμενο εξάμηνο στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί γενικά την τελευταία δεκαετία (+45 από +23 τον Μάρτιο του 2019).
• Παρατηρείται, επίσης, θετική προσδοκία για την εξέλιξη της απασχόλησης στον κλάδο με αισθητή βελτίωση από τον Μάρτιο του 2019, ενώ συνεχίζεται σταθερά η ανάκαμψη των εκτιμήσεων για τις τιμές που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2015 και παρατηρείται ανελλιπώς σε κάθε έρευνα του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ από τότε. Παράλληλα, για πρώτη φορά στην ιστορία των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ, παρατηρείται έστω και ανεπαίσθητη εκτίμηση ανόδου των τιμών.

 

 

4.       ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Εντυπωσιακή βελτίωση του κλίματος καταγράφεται και στις επιχειρήσεις Λιανικού Εμπορίου στο Νομό Θεσσαλονίκης σε σχέση με τον «Μάρτιο 2019», με τον «Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών για το Λιανικό Εμπόριο» να ανεβαίνει για πρώτη φορά από την έναρξη των μετρήσεων του «Βαρομέτρου ΕΒΕΘ» σε θετικό έδαφος.

Έτσι, το ισοζύγιο θετικών – αρνητικών εκτιμήσεων του «Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών Λιανικού Εμπορίου» βρίσκεται στο +8 (από -10 τον Μάρτιο του 2019). Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η βελτίωση του συγκεκριμένου Δείκτη σε Εθνικό επίπεδο (+33 μονάδες από +7 τον Μάρτιο του 2019), ενώ αντίθετα ελαφρά πτώση καταγράφει ο Δείκτης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, πέφτοντας σε αρνητικό έδαφος (-2 μονάδες από +2 τον Μάρτιο 2019).

Ειδικότερα, οι απόψεις των εμπορικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης συ­νο­ψί­ζο­νται στα εξής:

• Αρνητική, αλλά σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με τον προηγούμενο Μάρτιο (-13 από -38) καταγράφεται η αξιολόγηση για την εξέλιξη των πωλήσεων κατά το προηγούμενο 6μηνο, ενώ αισθητή βελτίωση παρουσιάζουν τόσο οι εκτιμήσεις των πωλήσεων για το επόμενο 6μηνο (+21 μονάδες από +4 τον Μάρτιο 2019), όσο και οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη των παραγγελιών το επόμενο εξάμηνο, που βρίσκονται για πρώτη φορά στην ιστορία των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ σε θετικό έδαφος (από -6 μονάδες τον Μάρτιο του 2019 σε +8 σήμερα).
• Επίσης, προβλέπουν ελαφρά αύξηση της απασχόλησης στον κλάδο τους για το επόμενο διάστημα και σταθεροποίηση των τιμών των προϊόντων κατά το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

 

 

 

5.       ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ

Συνέχιση της ανοδικής τάσης με εκ νέου μείωση της απαισιοδοξίας καταγράφεται στον κλάδο των Κατασκευών, καθώς ο «Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τις Κατασκευές» στο Νομό Θεσσαλονίκης βελτιώνεται ελαφρά, παραμένοντας κι αυτό το εξάμηνο σε καλύτερα επίπεδα από τον αντίστοιχο Εθνικό δείκτη.

Έτσι, το ισοζύγιο θετικών-αρνητικών εκτιμήσεων του «Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών Κατασκευών» βρίσκεται στις -22 μονάδες στο Νομό Θεσσαλονίκης (έναντι -26 τον Μάρτιο 2019), -56 μονάδες σε Εθνικό επίπεδο (έναντι -48 τον Μάρτιο του 2019) και 0 μονάδες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (έναντι +4 τον Μάρτιο του 2019).

Καταγράφεται σαφής βελτίωση του δείκτη αξιολόγησης της εξέλιξης της κατασκευαστικής δραστηριότητας, ο οποίος ανεβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ σε θετικό έδαφος.

Ειδικότερα, οι απόψεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης συ­νο­­­ψίζονται στα εξής:

• Καταγράφεται σημαντική βελτίωση του δείκτη αξιολόγησης της εξέλιξης της κατασκευαστικής δραστηριότητας κατά το προηγούμενο εξάμηνο, φτάνοντας στις +8 μονάδες σήμερα (από -11 τον Μάρτιο του 2019 και για πρώτη φορά σε θετικό έδαφος).
• Εμφανίζεται σχετική σταθερότητα σχετικά με τα τρέχοντα επίπεδα παραγγελιών στον κλάδο των Κατασκευών.
• Εμφανίζεται αυξητική τάση, τόσο στην εκτίμηση εξέλιξης της απασχόλησης στον κλάδο για το επόμενο 6μήνο, όσο και στην εξέλιξη των τιμών σε τοπικό επίπεδο (όπου για πρώτη φορά στην ιστορία των μετρήσεων του ΕΒΕΘ εμφανίζεται προσδοκία για αύξηση των τιμών).

 

6.       ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ – “AD HOC” ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Στο πλαίσιο της αποτελεσματικότερης αξιοποίησης του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ”– ως ερευνη­τι­κού εργαλεί­ου– και για την πληρέστερη πληροφόρηση του επιχειρηματικού κόσμου του Νο­μού Θεσσαλονίκης, ενσωματώθηκαν στα ερωτηματολόγιά του “ad-hoc” ερω­τήσεις. Τα ερωτήματα τέθηκαν με τέτοιο τρόπο (στο τέλος των τυποποιημένων ερωτη­μα­το­λο­γίων που χρη­σιμοποιεί το “Βαρόμετρο ΕΒΕΘ”), ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια και η εγκυρό­τητα των αποτελεσμάτων του.

 

• Οικονομική Πολιτική της νέας Κυβέρνησης

Στο πλαίσιο της έρευνας του «Βαρόμετρου ΕΒΕΘ», ζητήθηκε από τους ερωτώμενους να αξιολογήσουν την οικονομική πολιτική και τα μέτρα φοροελαφρύνσεων που εξήγγειλε η νέα Κυβέρνηση. Η πλειοψηφία των καταναλωτών (53%) στο Νομό Θεσσαλονίκης, δηλώνουν πως η οικονομική πολιτική της νέας Κυβέρνησης είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, έναντι μόλις 15% που θεωρεί ότι αυτή κινείται προς την λάθος κατεύθυνση και 14% που τηρεί ουδέτερη στάση. Σημειώνεται, ότι περίπου 1 στους 5 ερωτώμενους (18%) δηλώνει ότι δεν έχει γνώμη ή δεν μπορεί να αξιολογήσει την οικονομική πολιτική της νέας Κυβέρνησης.

 

• Εξαγγελίες Φορολογικών Ελαφρύνσεων

Σε σχέση με τις εξαγγελθείσες από την νέα Κυβέρνηση φοροελαφρύνσεις, οι καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης σε ποσοστό 55% δηλώνουν ότι αυτές είναι «Πολύ» (21%) ή «Αρκετά» (34%) σημαντικές για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, έναντι 39% που τις θεωρούν «Λίγο» (24%) ή «Καθόλου» σημαντικές (15%).

 

• Μεγάλα Έργα στην Θεσσαλονίκη

Η ολοκλήρωση και ανακατασκευή της Περιφερειακής Οδού της Θεσσαλονίκης θεωρείται το πλέον σημαντικό έργο τόσο για την Θεσσαλονίκη όσο και για την ίδια τη ζωή των κατοίκων της, σύμφωνα με τις απαντήσεις των καταναλωτών που συμμετείχαν στην έρευνα. Πιο συγκεκριμένα, σε μια κλίμακα από το 1 – Καθόλου σημαντικό μέχρι και το 5 – Πολύ σημαντικό, η ολοκλήρωση/ανακατασκευή της Περιφερειακής Οδού της Θεσσαλονίκης βαθμολογείται με 4.7/5 (σε σχέση με την σημασία της για την Θεσσαλονίκη) και 4.3/5 (σε σχέση με την σημασία της για την ίδια τη ζωή τους). Εντυπωσιακά υψηλή αξία αποδίδουν οι Θεσσαλονικείς και στο έργο της επέκτασης και ολοκλήρωσης των νέων εγκαταστάσεων του Αεροδρομίου «Μακεδονία» (με 4.6/5 και 3.6/5 αντίστοιχα). Η ολοκλήρωση του Μετρό της Θεσσαλονίκης, η συζήτηση για την οποία βρίσκεται μάλιστα αυτή την περίοδο στην επικαιρότητα της πόλης, τοποθετείται στην τρίτη θέση από πλευράς σημασίας για την πόλη και στη δεύτερη – μαζί με την επέκταση/ολοκλήρωση των νέων εγκαταστάσεων του Αεροδρομίου «Μακεδονία», με 4.4/5 και 3.6/5 αντίστοιχα, ενώ έπονται η ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας (με 4.1/5 και 3.3/5 αντίστοιχα, αλλά με σημαντικό ποσοστό ερωτώμενων, της τάξης του 57-58% που δεν έχουν γνώμη για το έργο) και η ανάπλαση των εγκαταστάσεων της ΔΕΘ με την δημιουργία νέου Εκθεσιακού Κέντρου (με 4.0/5 και 3.0/5 αντίστοιχα). Πάντως, είναι πολύ σημαντικό ότι όλα τα έργα θεωρούνται πολύ σημαντικά για την πόλη από τους κατοίκους του Νομού Θεσσαλονίκης, με βαθμολογίες που κυμαίνονται μεταξύ 4.0/5 και 4.7/5.

 

• Κυριότερα Προβλήματα στο Αστικό Περιβάλλον της Θεσσαλονίκης

Η κατάσταση των αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης είναι το ζήτημα που προβληματίζει κυρίως τους Θεσσαλονικείς σε σχέση με το αστικό περιβάλλον της πόλης, καθώς αναφέρεται συνολικά από 6 στους 10 ερωτώμενους (59%), ενώ 4 στους 10 (38%) αναφέρονται σε αυτό ως το πρώτο – βασικότερο πρόβλημα. Η καθαριότητα του δημόσιου χώρου (49% στο σύνολο και 20% ως πρώτο – βασικότερο πρόβλημα) και το κυκλοφοριακό (47% στο σύνολο και 29% ως πρώτο – βασικότερο πρόβλημα) ακολουθούν συμπληρώνοντας την τριάδα των βασικότερων προβλημάτων που καταγράφουν οι Θεσσαλονικείς για την πόλη τους. Σε μεγάλη απόσταση (21% στο σύνολο και 7% ως πρώτο – βασικότερο πρόβλημα) αναφέρεται η μη ολοκλήρωση του Μετρό της Θεσσαλονίκης.

 

 

7.       ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ – “AD HOC” ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

 

• Επενδυτικό Κλίμα στην Ελλάδα

Στο πλαίσιο της έρευνας του «Βαρόμετρου ΕΒΕΘ», ζητήθηκε από τις επιχειρήσεις να αξιολογήσουν το επενδυτικό κλίμα στη χώρα σήμερα. Οι απαντήσεις εμφανίζονται μοιρασμένες, καθώς το 29% δηλώνουν ότι το επενδυτικό κλίμα είναι θετικό, έναντι του 31% που το θεωρούν αρνητικό, ενώ το 36% δηλώνουν ότι το κλίμα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε θετικό, ούτε αρνητικό. Επιπλέον, η πλειοψηφία (40%) θεωρούν ότι το επενδυτικό κλίμα στη χώρα έχει βελτιωθεί σε σχέση με την περασμένη χρονιά (έναντι μόλις 12% που δηλώνουν ότι έχει επιδεινωθεί) και το 57% αναμένουν περαιτέρω βελτίωση του επενδυτικού κλίματος το επόμενο έτος (έναντι μόλις 9% που αναμένουν επιδείνωση του επενδυτικού κλίματος στο μέλλον). Υπογραμμίζεται ότι, σε αντίστοιχη ερώτηση του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ πριν από δύο χρόνια (Σεπτέμβριος 2017), το επενδυτικό κλίμα χαρακτηρίζονταν ως θετικό μόλις από το 4% των επιχειρήσεων, ενώ το 78% θεωρούσε το επενδυτικό κλίμα αρνητικό. Καταγράφεται, δηλαδή, σημαντική βελτίωση της αίσθησης των επιχειρήσεων για το επενδυτικό κλίμα στη χώρα σε σχέση με δύο χρόνια νωρίτερα. Τέλος, το 30% των επιχειρήσεων στον Νομό Θεσσαλονίκης δηλώνουν ότι προγραμματίζουν την ενδεχόμενη πραγματοποίηση επενδύσεων στην Ελλάδα το επόμενο 12μηνο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2017 είχε καταγραφεί στο 22%. Ως προς τους βασικούς λόγους που αποτρέπουν τις επιχειρήσεις από την πραγματοποίηση επενδύσεων στην χώρα, οι δύο απαντήσεις που ξεχωρίζουν είναι η υψηλή φορολογία (49%) και η αβεβαιότητα του οικονομικού/επιχειρηματικού περιβάλλοντος (33%).

 

• Μεγάλα Έργα στην Θεσσαλονίκη

Και μεταξύ των επιχειρήσεων στο Νομό Θεσσαλονίκης, η ολοκλήρωση και ανακατασκευή της Περιφερειακής Οδού της Θεσσαλονίκης θεωρείται το πλέον σημαντικό έργο, τόσο για την πόλη, όσο και για την ίδια την επιχείρηση, σύμφωνα με τις απαντήσεις των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα. Πιο συγκεκριμένα, σε μια κλίμακα από το 1 – Καθόλου σημαντικό μέχρι και το 5 – Πολύ σημαντικό, η ολοκλήρωση/ανακατασκευή της Περιφερειακής Οδού της Θεσσαλονίκης βαθμολογείται με 4.6/5 (σε σχέση με την σημασία της για την Θεσσαλονίκη) και 3.8/5 (σε σχέση με την σημασία της για τις ίδιες τις επιχειρήσεις). Εντυπωσιακά υψηλή αξία αποδίδουν οι επιχειρήσεις του Νομού Θεσσαλονίκης και στο έργο της επέκτασης και ολοκλήρωσης των νέων εγκαταστάσεων του Αεροδρομίου «Μακεδονία» (με 4.6/5 και 3.1/5 αντίστοιχα). Η ολοκλήρωση του Μετρό της Θεσσαλονίκης, τοποθετείται στην τρίτη θέση από πλευράς σημασίας για την πόλη αλλά στην τελευταία από πλευράς σημασίας για τις ίδιες τις επιχειρήσεις, με 4.4/5 και 2.7/5 αντίστοιχα, ενώ σχεδόν εξίσου σημαντικά θεωρούνται η ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας (με 4.1/5 και 2.9/5 αντίστοιχα, αλλά με σημαντικό ποσοστό ερωτώμενων, της τάξης του 52-53% που δεν έχουν γνώμη για το έργο) και η ανάπλαση των εγκαταστάσεων της ΔΕΘ με την δημιουργία νέου Εκθεσιακού Κέντρου (με 4.0/5 και 2.8/5 αντίστοιχα). Πάντως, πρέπει κι εδώ να τονιστεί ότι όλα τα έργα θεωρούνται πολύ σημαντικά για την πόλη από τις επιχειρήσεις του Νομού Θεσσαλονίκης, με βαθμολογίες που κυμαίνονται μεταξύ 4.0/5 και 4.6/5.

 

• Κυριότερα Προβλήματα στο Αστικό Περιβάλλον της Θεσσαλονίκης

Το κυκλοφοριακό και η κατάσταση των αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης ισοψηφούν ως τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το αστικό περιβάλλον της Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με τις επιχειρήσεις του Νομού Θεσσαλονίκης, καθώς αναφέρονται σ’ αυτά συνολικά από 5 στους 10 ερωτώμενους (50% και 51% αντίστοιχα), ενώ 3 στους 10 (31%) αναφέρονται σε αυτά ως τα πρώτα – βασικότερα προβλήματα. Η καθαριότητα του δημόσιου χώρου (36% στο σύνολο και 15% ως πρώτο – βασικότερο πρόβλημα) και η μη ολοκλήρωση του Μετρό της Θεσσαλονίκης (26% στο σύνολο και 12% ως πρώτο – βασικότερο πρόβλημα) ακολουθούν συμπληρώνοντας την τετράδα των βασικότερων προβλημάτων που καταγράφουν οι επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης.

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της δι­αρ­κούς προ­σπά­­­θειας που καταβάλλει για την πληρέστερη πληροφόρηση και ενη­μέρωση, τόσο του ε­πι­χει­­­ρηματικού κόσμου και των φορέων (κρατικών ή μη) της πόλης της Θεσσαλονίκης, όσο και των κατοίκων της, συνεχίζει την περιο­δι­κή διεξαγωγή Έρευνας Οικονομικής Συγκυρίας –σε επίπεδο Νομού Θεσσαλο­νί­κης – που αφορά επιχειρήσεις των τεσσάρων τομέων της οι­κο­­νομίας και κατα­να­λωτές.

Η Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του Νομού Θεσσαλονίκης (“Βαρόμετρο ΕΒΕΘ”) δι­ε­ξά­γε­ται δύο φορές το χρόνο, κατά το 2^ο 15νθήμερο των μηνών Μαρ­τίου και Σεπτεμβρίου, σε συ­­νολικό δείγμα 1.500 ερωτώμενων (800 επιχειρή­σε­ων και 700 κατανα­λωτών). Η έρευ­να κα­λύπτει και τους τέσσερις τομείς της οι­κο­νομίας (βιομηχα­νία –μεταποίηση, υπηρεσίες, λι­α­­νι­κό εμπόριο και κατασκευ­ές).

Η έρευνα για το “Βαρόμετρο ΕΒΕΘ” διεξάγεται με τηλεφωνικές συνεντεύξεις με τους υπευ­θύνους των επιχειρήσεων (Γενικούς Διευθυντές ή Διευθυντές Οικο­νο­μι­κών ή Διευθυντές Πω­­λήσεων ή τους ιδιοκτήτες, αν πρόκειται για μικρότερες επι­χειρήσεις) με τη χρήση των ερω­τηματολογίων που χρησιμοποιούνται α­πό το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχα­νι­κών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και την Ευρω­παϊκή Ένωση (DG ECFIN), προκειμένου τα αποτελέσματα να εί­ναι συγκρίσιμα με τις αντίστοιχες έρευνες που διεξάγονται σε Εθνικό (ΙΟΒΕ) και Ευ­ρω­παϊκό (DG ECFIN) επίπεδο.

1.       ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Ο “Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών” υπολογίζεται με βάση τις προβλέψεις τους για τη γε­νικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας, την οικονομική κατά­σταση του νοικοκυριού τους, την πρόθεση αποταμίευσης και την πρόβλεψη για την ανεργία. Διευκρινίζεται, ότι οι προ­βλέψεις κινού­νται στο διάστημα +100 (ση­μαίνει ότι ό­λοι προβλέπουν αύξηση) έως -100 (ση­μαίνει ότι όλοι προ­βλέπουν μείωση) και εμφα­νί­ζο­νται ως διαφορές μεταξύ θετικών – αρ­­νη­­τικών απαντή­σε­ων. Πιο συγκεκριμένα, αρ­νη­τική διαφορά σημαίνει ότι το ποσοστό αυ­τών που προ­βλέπουν μείωση ενός μεγέθους, είναι υψηλότερο του ποσοστού εκείνων που προσδο­κούν αύ­ξηση και αντίστροφα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης εμφανί­ζο­νται απαισιόδοξοι, σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τον περασμένο “Σεπτέμβριο 2018”, καθώς ο δεί­κτης κατανα­λω­τικής ε­μπι­­στο­­σύνης στο Νο­μό Θεσσαλονίκης διαμορφώνεται στις -23 μονάδες σε καλύτερο επίπεδο σε σχέση με τον αντί­στοι­χο Εθνι­κό δείκτη ο οποίος διαμορφώνεται στις -31 μο­­νά­δες, ενώ ο δείκτης της Ευρωπαϊκής Έ­νωσης δι­α­μορ­φώνεται στις -7 μο­νά­δες, κα­­τά το μήνα “Μάρτιο 2019”. Σε σχέση με τον περασμένο “Σεπτέμβριο 2018”, παρατηρείται ανεπαίσθητη βελτίωση του κλίματος μεταξύ των καταναλω­τών στο Νομό Θεσσαλονίκης (-23 από -25), ενώ σαφώς σημαντικότερη βελτίωση του κλίματος εμφανίζεται και σε Εθνικό επίπεδο (-31 από -45).

 

 

Η έρευνα καταγράφει περαιτέρω μικρή μείωση της απαισιοδοξίας μεταξύ των καταναλωτών, καθώς ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης βρίσκεται πλέον στο καλύτερο επίπεδο της 10ετίας που μεσολάβησε από την έναρξη των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ. Πρέπει να τονιστεί ότι η μόνη περίοδος όπου ο συγκεκριμένος δείκτης εμφάνισε ίδια επίδοση ήταν τον Μάρτιο του 2015, στην πρώτη μετεκλογική περίοδο των εκλογών του Ιανουαρίου 2015, όπου οι προεκλογικές υποσχέσεις και η ανάδειξη νέας Κυβέρνησης είχαν δημιουργήσει στους καταναλωτές προσδοκίες για ευνοϊκότερο οικονομικό περιβάλλον. Σήμερα, μετά την ολοκλήρωση του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής τον Αύγουστο, την εφαρμογή κάποιων μέτρων ελάφρυνσης φόρων και ενίσχυσης των εισοδημάτων που έχουν δρομολογηθεί, αλλά, κυρίως, η προεκλογική περίοδος – που συχνά δημιουργεί προσδοκίες – έχουν συμβάλει στην βελτίωση του κλίματος και την μείωση της απαισιοδοξίας. Από την ανάλυση των επιμέρους δεικτών, φαίνεται ότι αυτή η τάση δεν μεταφράζεται ακόμη σε αισθητή στροφή στην κατανάλωση και τις επενδύσεις σε σημαντικές αγορές (αν και υπάρχει μια ελαφρά βελτίωση στην πρόθεση αγοράς αυτοκινήτου και πραγματοποίησης εργασιών ανακαίνισης/επισκευής κατοικίας). Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι, γενικά, παρατηρούνται σαφώς περισσότερο βελτιωμένες εκτιμήσεις και προσδοκίες σχετικά με την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών σε σχέση με τις αντίστοιχες για την οικονομική κατάσταση της χώρας.

Ειδικότερα, οι Καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν:

• Λιγότερο αρνητική αξιολόγηση της οικονομική τους κατάστασης το διάστημα που προηγήθηκε, με μικρή μείωση της απαισιοδοξίας (σε σχέ­ση με τον “Σεπτέμβριο 2018”) για την πε­ραι­τέρω εξέλιξή της, καθώς η πλειοψηφία (47%) προβλέπουν σταθεροποίηση της οικονομικής κατάστασής τους κατά το επόμενο 12μηνο, με σαφή μείωση όσων προβλέπουν επιδείνωση (25% έναντι 33% τον προηγούμενο Σεπτέμβριο). Πρέπει να σημειωθεί ότι το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι αναμένουν επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης του νοικοκυριού για τους επόμενους 12 μήνες μειώθηκε σημαντικά σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018” (από 44% σε 25%).

 

• Σταθερά αρνητική αξιολόγηση για την οικονομική κατάσταση της χώρας κατά το τε­λευ­ταίο έτος και παράλληλα σταθερή απαισιοδοξία για το μέλλον (όπου οι αρνητικές προβλέψεις πάντως παραμένουν μειοψηφικές στο 36% από 38% τον περασμένο Σεπτέμβριο και από 54% τον Μάρτιο του 2018).

 

• Οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης ε­κτι­μούν ότι οι τιμές καταναλωτή κινήθηκαν ελαφρά ανοδικά κατά το τελευταίο 12μηνο. Μάλιστα αναμένουν η ελαφριά τάση ανόδου να συνεχιστεί και το επόμενο 12μηνο. Σε Εθνικό επίπεδο, οι καταναλωτές θεωρούν ότι οι τιμές το τελευταίο 12μηνο ακολούθησαν ανοδική πορεία και αναφέρουν ότι μελλοντικά αναμένουν να υπάρξει ελαφρά περαιτέρω άνοδος των τιμών.

 

• Σταθερή – σε σχέση με τον περασμένο Σεπτέμβριο – ελαφρά απαισιοδοξία για την εξέλιξη της ανεργίας. Μάλιστα, το επίπεδο της απαισιοδοξίας στο Νομό Θεσσαλονίκης, είναι χαμηλότερο (+14) σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Εθνικό δείκτη (+21), με τάσεις όμως σύγκλισης.

 

• Ελαφρά επιδείνωση παρουσιάζει ο δείκτης για την πραγματο­ποί­ηση σημαντικών αγορών προς το παρόν, παραμένοντας μάλιστα σε πολύ αρνητικό επίπεδο, αλλά εμφανίζεται βελτίωση του δείκτη πρόθεσης για την πραγ­μα­τοποίηση τέτοιων αγορών στο μέλλον, σε απόλυτη συμφωνία με την αντίστοιχη τάση σε Εθνικό επίπεδο.
• Σταθερά χαμηλή πρόθεση για αποταμίευση. Σημειώνεται ότι, σε σχέση με τον “Σεπτέμβριο 2018”, παρατηρείται σταθεροποίηση του ποσοστού όσων δηλώνουν ότι αποταμιεύουν (λίγο ή πολύ) (17% από 18%), ενώ το 33% δηλώνει ότι “τραβάει” από τις αποταμιεύσεις ή χρεώνεται όλο και περισσότερο (από 32% τον “Σεπτέμβριο 2018”) και ποσοστό 49% δηλώνουν ότι τα φέρ­νουν ίσα – ίσα με τα εισοδήματά τους (ακριβώς όσο και τον “Σεπτέμβριο 2018”).
• Εκτιμάται ότι η αγο­ρά αυτοκινήτου στο Νομό Θεσ­σα­­λο­νίκης θα εμφανίσει ενδεχομένως κάποια βελτίωση στο ορατό μέλλον.
• Σταθερά καθηλωμένη εκτιμάται ότι θα παραμείνει η αγορά ακινήτων, ωστόσο η οικοδομική δραστη­ρι­ότητα γενικότερα ενδεχομένως να ενισχυθεί από τον τομέα των ανακαινίσεων ή/και επισκευών-βελτιώσεων σπιτιών, όπου ο σχετικός δείκτης εμφανίζει μικρή αλλά σαφή βελτίωση.

 

2.       ΕΡΕΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

Ο “Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχα­νία” στο Νομό Θεσσαλονίκης εμφανίζεται και πάλι σε θετικό έδαφος, εμφανίζοντας μικρή βελτίωση σε σχέση με τον “Σεπτέμβριο 2018”.  Οριακές μεταβολές εμφανίζονται στους αντίστοιχους δείκτες τόσο σε Εθνικό επίπεδο, όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πρέπει να τονιστεί ότι η αποβιομηχάνιση του Νομού Θεσσαλονίκης και η μεταφορά πολλών επιχειρήσεων του κλάδου σε γειτονικές χώρες τα τελευταία χρόνια, έχει πλέον καταστήσει δυσχερές ακόμα και το έργο της συμπλήρωσης του δείγματος της έρευνας με τον απαιτούμενο αριθμό επιχειρήσεων του κλάδου.

Έτσι, το ισο­ζύγιο θετικών – αρνητικών εκτι­μήσε­ων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδο­κι­­­ών της Βιομηχανίας” βρίσκεται στις +2 μο­νάδες στο Νομό Θεσσα­λο­νίκης (-2 τόσο σε Εθνικό όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο). Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος δείκτης εμφανίζει ελαφρά βελτίωση σε σχέση με τον προηγούμενο “Σεπτέμβριο 2018” σε τοπικό επίπεδο (+2 από -3), σχεδόν σταθερότητα σε Εθνικό επίπεδο (-2 από 0) και μικρή επιδείνωση σε Ευρω­παϊκό επίπεδο (-2 από +4).

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχανία εμφανίζεται κατά το τελευταίο έτος να “φλερτάρει” με την εγκατάσταση σε θετικό έδαφος, αρκετά μακριά πλέον από τις σταθερά αρνητικές τιμές που καταγράφονταν από το 2009 μέχρι και το 2017. Οι τάσεις, ωστόσο, που καταγράφονται είναι μικτές. Η εξέλιξη της παραγωγής και των παραγγελιών για το προηγούμενο εξάμηνο, εμφανίζονται σε ελαφρά αρνητικό έδαφος και με επιδείνωση σε σχέση με τις θετικές τιμές του προηγούμενου κύματος της έρευνας τον Σεπτέμβριο 2018, ωστόσο, οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της παραγωγής και των εξαγωγών για το επόμενο εξάμηνο βελτιώνονται σε πολύ θετικό επίπεδο. Μάλιστα, οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη των εξαγωγών βρίσκονται στο πιο υψηλό σημείο από την έναρξη των μετρήσεων του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ”.   

Ειδικότερα, οι απόψεις των βιομηχανιών του Νoμού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα ε­ξής:

• Υπάρχει αισθητή μείωση της παρα­γωγής (-5 από +4) κατά το τελευταίο εξάμηνο, με τον σχετικό δείκτη να υποχωρεί σε αρνητικό έδαφος. Οι εκτιμήσεις όμως για την εξέλιξη της παραγωγής στο άμεσο μέλλον αναφορικά με το Νομό Θεσσαλονίκης, βρίσκονται πάλι σε σαφώς θετικό έδαφος και με ανοδικές τάσεις από τον “Σεπτέμβριο 2018” (+35 από +24).
• Πραγματοποιείται ικανοποιητικά η διαχείριση των αποθεμάτων και της πα­ρα­γωγικής δυναμικότητας των βιομηχανιών.
• Αποτυπώνεται έντονη αισιοδοξία για το μέλλον σε σχέση με το επίπεδο των ε­ξα­γω­γών, στο υψηλότερο επίπεδο από την έναρξη των μετρήσεων του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ”.
• Αναμένεται σχετική σταθερότητα των τιμών για το επόμενο χρονικό διάστημα, ενώ εμφανίζεται ελαφρά θετική πρόβλεψη για την εκτίμηση της απασχόλησης στο επόμενο διάστημα, ελαφρώς, ωστόσο, χειρότερη σε σχέση με το προηγούμενο 12μηνο.

 

3. ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Απόλυτα σταθεροποιημένο εμφανίζεται το κλίμα που καταγράφεται στις επιχειρήσεις παροχής υπη­ρε­σιών στο Νομό Θεσσαλονίκης σε σχέση με τον “Σεπτέμβριο 2018” και μάλιστα σε ουδέτερο έδαφος. Έτσι, ο σχετικός “Δείκτης Ε­πι­χειρηματικών Προσδο­κιών” για τον τομέα των Υπηρε­σι­ών βρίσκεται στις -03 μονάδες, έ­να­ντι +11 μονάδων σε Εθνικό επί­πεδο και +8 μονάδων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε σχέση με τον προηγούμενο “Σεπτέμβριο 2018” το κλίμα εμφανίζεται σταθερό τόσο σε τοπικό επίπεδο (-03 ένα­ντι -02), όσο και σε Εθνικό επίπεδο (+11 έναντι +10) και με μικρή επιδείνωση σε Ευρω­παϊκό επίπεδο (+8 έναντι +13).

Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης αναφέ­ρουν:

 

• Αισθητή επιδείνωση ως προς την εξέλιξη της επιχειρηματικής τους κατάστασης καθώς και σε σχέση με τη ζήτηση κατά το προηγούμενο διάστημα, σε σχέση με τον “Σεπτέμβριο 2018”.
• Ισχυρά θετικές προσδοκίες για το επόμενο εξάμηνο και σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον “Σεπτέμβριο 2018”. Παρατηρούνται περαιτέρω σταθεροποιητικές τάσεις σε σχέση με την εξέλιξη της απασχόλησης στο κλάδο, ενώ συνεχίζεται η τάση ανάκαμψης των τιμών που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2015 και παρατηρείται ανελλιπώς σε κάθε έρευνα του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ από τότε.

 

4.       ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Σε ελαφρά αρνητικό επίπεδο παραμένει ο “Δείκτης Επιχειρημα­τι­κών Προσδοκιών για το Λι­­ανικό Ε­μπό­ριο” στο Νομό Θεσσαλονίκης απόλυτα σταθερός σε σχέση με τον “Σεπτέμβριο 2018”. Ο αντίστοιχος Εθνικός δείκτης ωστόσο εμφανίζει εντυπωσιακή επιδείνωση, ενώ  ο Ευρω­παϊκός δείκτης παραμένει σχεδόν σταθερός.

Έτσι, το ισοζύγιο θετι­κών – αρνητικών εκτιμήσεων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδο­κι­ών Λιανικού Ε­μπο­­­ρίου” βρίσκεται στις -10 μονάδες (από -10 μονάδες τον “Σεπτέμβριο 2018”) στο Νομό Θεσ­σα­λονίκης, έ­να­ντι +7 μο­νάδων (από +21 μονάδες τον “Σεπτέμβριο 2018”) σε Εθνι­κό και +2 μονάδων (από +4 μονάδες τον “Σεπτέμβριο 2018”) σε Ευρωπαϊκό επί­πεδο.

Ειδικότερα, οι απόψεις των εμπορικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης συ­νο­ψί­ζο­νται στα εξής:

• Σταθερά αρνητική αξιολόγηση (-38 από -36) καταγράφεται αναφορικά με την εξέλιξη των πωλήσεων κατά το προηγούμενο 6μηνο, σε σχέση με τον “Σεπτέμβριο 2018”, ενώ βελτίωση παρουσιάζουν οι εκτιμήσεις σχετικά με την εξέλιξη των πωλήσεων κατά το επόμενο 6μηνο (+4 από -7 τον “Σεπτέμβριο 2018”). Παράλληλα, εμφανίζονται αισθητή βελτίωση των εκτιμήσεων για την εξέλιξη των παραγγελιών το επόμενο εξάμηνο (-6 από -21 τον “Σεπτέμβριο 2018”).
• Εντούτοις, προβλέπουν σταθεροποίηση της απασχόλησης στον κλάδο τους (με τον σχετικό δείκτη να βρίσκεται για πρώτη φορά στην ιστορία των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ σε οριακά θετικό έδαφος), ενώ προβλέπουν και ελαφρά μείωση των τιμών των προϊόντων κατά το αμέσως επό­μενο διάστημα.

 

 

5.       ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ

Αισθητή μείωση της απαισιοδοξίας καταγράφεται, σε σχέση με τον “Σεπτέμβριο 2018” στον κλάδο των κατασκευών, καθώς ο “Δείκτης Επιχειρη­μα­τικών Προσδοκιών για τις Κατα­σκευές” στο Νομό Θεσσαλονίκης ενισχύεται σημαντικά, παραμένοντας σε σαφώς καλύτερο επίπεδο από τον αντίστοιχο Εθνικό δείκτη.

Έτσι, το ισοζύγιο θετικών – αρνητικών εκτιμήσεων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προ­σδοκι­ών Κατα­σκευ­ών” βρίσκεται στις -26 μονάδες στο Νο­μό Θεσσαλο­νί­κης, -48 μονάδες σε Ε­θνι­κό επίπεδο και +4 μονάδες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Σταθερότητα εμφανίζει η εξέ­λιξη της κατα­σκευ­αστικής δραστηριότητας κατά το τελευ­ταί­ο 6ά­μη­νο, στο ίδιο επίπεδο σε σχέση με τον “Σεπτέμβριο 2018”.

Εμφανίζεται τάση σταθεροποίησης των τιμών σε το­πικό επίπεδο αλλά και τάση σταθεροποίησης της απασχόλησης το επόμενο εξάμηνο.

Ειδικότερα, οι απόψεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης συ­νο­­­ψίζονται στα εξής:

 

• Καταγράφεται σταθεροποίηση του δείκτη εξέλιξης της κατασκευαστικής δραστηριότητας κατά το τελευταίο εξάμηνο (-11 από -9).
• Εμφανίζεται τάση σταθεροποίησης των τι­μών των ακινήτων και τη απασχόλησης στον κλάδο.

 

6.       ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ – “AD HOC” ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Στο πλαίσιο της αποτελεσματικότερης αξιοποίησης του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ”– ως ερευνη­τι­κού εργαλεί­ου– και για την πληρέστερη πληροφόρηση του επιχειρηματικού κόσμου του Νο­μού Θεσσαλονίκης, ενσωματώθηκαν στα ερωτηματολόγιά του “ad-hoc” ερω­τήσεις. Τα ερωτήματα τέθηκαν με τέτοιο τρόπο (στο τέλος των τυποποιημένων ερωτη­μα­το­λο­γίων που χρη­σιμοποιεί το “Βαρόμετρο ΕΒΕΘ”), ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια και η εγκυρό­τητα των αποτελεσμάτων του.

 

• Απομιμητικά προϊόντα

Στο πλαίσιο της έρευνας του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ”, ζητήθηκε από τους ερωτώμενους να απαντήσουν σε ερωτήματα σχετικά τις απόψεις τους για τα απομιμητικά προϊόντα. Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, η πλειοψηφία των καταναλωτών (60%) στο Νομό Θεσσαλονίκης δηλώνουν ότι ένα τέτοιο προϊόν μάλλον δεν θα προσέλκυε το ενδιαφέρον τους (46% απαντούν ότι δεν θα τους προσέλκυε “Καθόλου” και 14% ότι θα τους προσέλκυε “Λίγο”).  Ωστόσο, περίπου 1 στους 5 καταναλωτές δηλώνει ότι θα τον προσέλκυε “Πολύ” (9%) ή “Αρκετά” (10%), ενώ για ένα περαιτέρω 19% η στάση έναντι του απομιμητικού προϊόντος θα ήταν ουδέτερη. Δυνητικά, λοιπόν, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η αγορά στην οποία απευθύνονται τα απομιμητικά προϊόντα φτάνει – ως οροφή – στο 40% των καταναλωτών.

Η αξιολόγηση, ωστόσο, των απομιμητικών προϊόντων από τους καταναλωτές, ειδικά σε σχέση με την ασφάλεια και την ποιότητα, είναι πολύ κακή, καθώς σε μια κλίμακα αξιολόγησης από το 1 -Καθόλου ικανοποιητικά μέχρι και το 5-Πολύ ικανοποιητικά, εμφανίζουν βαθμολογίες κάτω από τη βάση (3). Πιο συγκεκριμένα, σε σχέση με την ασφάλεια προϊόντος αξιολογούνται με 1,9/5,0, σε σχέση με την ποιότητα λαμβάνουν 2,0/5,0 και σε σχέση με την τιμή 2,8/5,0.

 

• Παρεμπόριο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης

Περίπου οι μισοί καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης (47%), δηλώνουν ότι η παρουσία και η δράση του παρεμπορίου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, λειτουργούν αποτρεπτικά ως προς την πρόθεσή τους να πραγματοποιήσουν αγορές εκεί, ενώ μόνο το 8% δηλώνουν ότι η ύπαρξη του παρεμπορίου στο κέντρο της πόλης ενισχύει την καταναλωτική τους διάθεση και το 39% δηλώνουν ότι δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα από τη δράση του παρεμπορίου.

 

 

 

7.       ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ – “AD HOC” ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

 

• Παρεμπόριο

Οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου κλήθηκαν να αξιολογήσουν ως προς την σημαντικότητά του το φαινόμενο του παρεμπορίου. Με βάση τις απαντήσεις τους στην έρευνα, προκύπτει ότι η μεγάλη πλειοψηφία (72%) θεωρούν ότι το παρεμπόριο είναι ένα “Πολύ σημαντικό” (50%) ή “Αρκετά σημαντικό” (22%) πρόβλημα για την επιχείρησή τους. Παράλληλα, ακόμα μεγαλύτερο, στο επίπεδο του 89% συνολικά,  είναι το ποσοστό των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου που θεωρούν το παρεμπόριο “Πολύ” (72%) ή “Αρκετά” (17%) σημαντικό πρόβλημα γενικότερα.

• Άνοιγμα καταστημάτων κάποιες Κυριακές του έτους

Αρνητικές  εμφανίζονται οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου στο Νομό Θεσσαλονίκης για το άνοιγμα των καταστημάτων της πόλης κάποιες Κυριακές του έτους, καθώς το 51% δηλώνουν ότι έτσι επιβαρύνεται η επιχείρηση, ενώ μόνο το 16% δηλώνουν ότι το μέτρο αυτό βοηθάει την επιχείρηση και το 30% τηρούν ουδέτερη στάση.

 

• Αξιολόγηση υπηρεσιών που παρέχονται από τους οικείους Δήμους

Έντονα αρνητική είναι η αξιολόγηση των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου, υπηρεσιών και κατασκευαστικών εργασιών για τις υπηρεσίες που τους παρέχονται από τους οικείους Δήμους στο Νομό Θεσσαλονίκης. Σε όλους σχεδόν τους τομείς οι επιχειρήσεις δηλώνουν “Καθόλου” ή “Λίγο” ικανοποιημένοι: Δημοτικά τέλη/φόροι 66%, αστυνόμευση 66%, κατάσταση δρόμων και πεζοδρομίων 63%, χώροι στάθμευσης 59%, αντιμετώπιση παρεμπορίου 56%, κυκλοφοριακό 54%, καθαριότητα/αποκομιδή απορριμμάτων 48%. Μόνο σχετικά με τις ώρες φορτοεκφόρτωσης εμπορευμάτων εμφανίζεται ουδέτερη αξιολόγηση (27% “Πολύ” ή “Αρκετά” ικανοποιημένοι έναντι 28% “Λίγο” ή “Καθόλου” ικανοποιημένοι).

 

Σε αντίστοιχες ερωτήσεις που τέθηκαν στις επιχειρήσεις μεταποίησης (έρευνα βιομηχανίας), εμφανίζεται επίσης χαμηλή ικανοποίηση: ανταποδοτικότητα δημοτικών τελών 66% “Καθόλου” ικανοποιημένοι, ηλεκτροφωτισμός οδών και πεζοδρομίων 49% “Καθόλου” ικανοποιημένοι και καθαριότητα οδών & περιβάλλοντος/αποκομιδή απορριμμάτων 46% “Καθόλου ικανοποιημένοι.

Επιπλέον, οι επιχειρήσεις μεταποίησης αναφέρουν ότι σε ποσοστό 63% ότι διαθέτουν ιδιωτικό δίκτυο φωτισμού υπαίθριων/εξωτερικών χώρων και σε ποσοστό 70% θεωρούν λανθασμένο και άδικο τον σημερινό τρόπο υπολογισμού και χρέωσης των Δημοτικών Τελών. Παράλληλα, 8 στις 10 επιχειρήσεις μεταποίησης δηλώνουν υπέρ της καθιέρωσης ενός συστήματος υπολογισμού των Δημοτικών Τελών για τις επιχειρήσεις με βάση το βάρος ή τον όγκο των απορριμμάτων που παραλαμβάνονται/απομακρύνονται από τις υπηρεσίες των Δήμων.

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της δι­αρ­κούς προ­σπά­­­θειας που καταβάλλει για την πληρέστερη πληροφόρηση και ενη­μέρωση, τόσο του ε­πι­χει­­­ρηματικού κόσμου και των φορέων (κρατικών ή μη) της πόλης της Θεσσαλονίκης, όσο και των κατοίκων της, συνεχίζει την περιο­δι­κή διεξαγωγή Έρευνας Οικονομικής Συγκυρίας –σε επίπεδο Νομού Θεσσαλο­νί­κης – που αφορά επιχειρήσεις των τεσσάρων τομέων της οι­κο­­νομίας και κατα­να­λωτές.

Η Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του Νομού Θεσσαλονίκης (“Βαρόμετρο ΕΒΕΘ”) δι­ε­ξά­γε­ται δύο φορές το χρόνο, κατά το 2^ο 15νθήμερο των μηνών Μαρ­τίου και Σεπτεμβρίου, σε συ­­νολικό δείγμα 1.500 ερωτώμενων (800 επιχειρή­σε­ων και 700 κατανα­λωτών). Η έρευ­να κα­λύπτει και τους τέσσερις τομείς της οι­κο­νομίας (βιομηχα­νία –μεταποίηση, υπηρεσίες, λι­α­­νι­κό εμπόριο και κατασκευ­ές).

Η έρευνα για το “Βαρόμετρο ΕΒΕΘ” διεξάγεται με τηλεφωνικές συνεντεύξεις με τους υπευ­θύνους των επιχειρήσεων (Γενικούς Διευθυντές ή Διευθυντές Οικο­νο­μι­κών ή Διευθυντές Πω­­λήσεων ή τους ιδιοκτήτες, αν πρόκειται για μικρότερες επι­χειρήσεις) με τη χρήση των ερω­τηματολογίων που χρησιμοποιούνται α­πό το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχα­νι­κών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και την Ευρω­παϊκή Ένωση (DG ECFIN), προκειμένου τα αποτελέσματα να εί­ναι συγκρίσιμα με τις αντίστοιχες έρευνες που διεξάγονται σε Εθνικό (ΙΟΒΕ) και Ευ­ρω­παϊκό (DG ECFIN) επίπεδο.

1.       ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Ο “Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών” υπολογίζεται με βάση τις προβλέψεις τους για τη γε­νικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας, την οικονομική κατά­σταση του νοικοκυριού τους, την πρόθεση αποταμίευσης και την πρόβλεψη για την ανεργία. Διευκρινίζεται, ότι οι προ­βλέψεις κινού­νται στο διάστημα +100 (ση­μαίνει ότι ό­λοι προβλέπουν αύξηση) έως -100 (ση­μαίνει ότι όλοι προ­βλέπουν μείωση) και εμφα­νί­ζο­νται ως διαφορές μεταξύ θετικών – αρ­­νη­­τικών απαντή­σε­ων. Πιο συγκεκριμένα, αρ­νη­τική διαφορά σημαίνει ότι το ποσοστό αυ­τών που προ­βλέπουν μείωση ενός μεγέθους, είναι υψηλότερο του ποσοστού εκείνων που προσδο­κούν αύ­ξηση και αντίστροφα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης εμφανί­ζο­νται απαισιόδοξοι, σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τον περασμένο “Μάρτιο 2018”, καθώς ο δεί­κτης κατανα­λω­τικής ε­μπι­­στο­­σύνης στο Νο­μό Θεσσαλονίκης διαμορφώνεται στις -25 μονάδες σε καλύτερο επίπεδο σε σχέση με τον αντί­στοι­χο Εθνι­κό δείκτη ο οποίος διαμορφώνεται στις -45 μο­­νά­δες, ενώ ο δείκτης της Ευρωπαϊκής Έ­νωσης δι­α­μορ­φώνεται στις -3 μο­νά­δες, κα­­τά το μήνα “Σεπτέμβριο 2018”. Σε σχέση με τον περασμένο “Μάρτιο 2018”, παρατηρείται ελαφρά βελτίωση του κλίματος μεταξύ των καταναλω­τών στο Νομό Θεσσαλονίκης (-25 από -34), ενώ αντίστοιχη ελαφρά βελτίωση του κλίματος εμφανίζεται και σε Εθνικό επίπεδο (-45 από -53).

 

 

Η έρευνα καταγράφει μείωση της απαισιοδοξίας μεταξύ των καταναλωτών, με σαφή ανάκαμψη του Δείκτη Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης, ο οποίος βρίσκεται πλέον σχεδόν στο καλύτερο επίπεδο της 10ετίας που μεσολάβησε από την έναρξη των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ. Πρέπει να τονιστεί ότι η μόνη περίοδος όπου ο συγκεκριμένος δείκτης εμφάνισε ελαφρά καλύτερη επίδοση ήταν τον Μάρτιο του 2015, στην πρώτη μετεκλογική περίοδο των εκλογών του Ιανουαρίου 2015, όπου οι προεκλογικές υποσχέσεις και η ανάδειξη νέας Κυβέρνησης είχαν δημιουργήσει στους καταναλωτές προσδοκίες για ευνοϊκότερο οικονομικό περιβάλλον. Σήμερα, η ολοκλήρωση του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής τον Αύγουστο, οι δεσμεύσεις για την εφαρμογή στο κοντινό μέλλον μέτρων ελάφρυνσης φόρων και ενίσχυσης των εισοδημάτων από τους πολιτικούς αρχηγούς στην πρόσφατη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, αλλά και η ορατή, πλέον, προεκλογική περίοδος – που συχνά δημιουργεί προσδοκίες – έχουν συμβάλει στην βελτίωση του κλίματος και την μείωση της απαισιοδοξίας. Από την ανάλυση των επιμέρους δεικτών, φαίνεται ότι αυτή η τάση δεν μεταφράζεται ακόμη σε αισθητή στροφή στην κατανάλωση και τις επενδύσεις σε σημαντικές αγορές (διαρκή καταναλωτικά αγαθά, αυτοκίνητα, σπίτια κτλ). Η εφαρμογή κάποιων από τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν το 2019, θα παίξει σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω βελτίωση του κλίματος και την αποτύπωσή της στην κατανάλωση.

Ειδικότερα, οι Καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν:

• Σταθερά αρνητική αξιολόγηση της οικονομική τους κατάστασης το διάστημα που προηγήθηκε, με μικρή μείωση της απαισιοδοξίας (σε σχέ­ση με τον “Μάρτιο 2018”) για την πε­ραι­τέρω εξέλιξή της, καθώς η πλειοψηφία (45% έναντι 35% τον Μάρτιο του 2018) προβλέπει σταθεροποίηση της οικονομικής κατάστασής του κατά το επόμενο 12μηνο. Πρέπει να σημειωθεί ότι το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι αναμένουν επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης του νοικοκυριού για τους επόμενους 12 μήνες μειώθηκε σημαντικά σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018” (από 44% σε 33%).

 

• Αρνητική αξιολόγηση για την οικονομική κατάσταση της χώρας κατά το τε­λευ­ταίο έτος αλλά σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018” και παράλληλα αισθητά μειωμένη απαισιοδοξία για το μέλλον (όπου οι αρνητικές προβλέψεις είναι πλέον μειοψηφικές στο 38% από 54% τον Μάρτιο του 2018 και οι προβλέψεις για σταθεροποίηση ή βελτίωση αυξήθηκαν σημαντικά στο 57% έναντι 40% τον Μάρτιο του 2018).

 

• Οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης ε­κτι­μούν ότι οι τιμές καταναλωτή κινήθηκαν σε γενικά σταθερό επίπεδο κατά το τελευταίο 12μηνο. Μάλιστα αναμένουν η σταθερότητα αυτή να συνεχιστεί και το επόμενο 12μηνο. Σε Εθνικό επίπεδο, οι καταναλωτές θεωρούν ότι οι τιμές το τελευταίο 12μηνο ακολούθησαν ελαφρά ανοδική πορεία και αναφέρουν ότι μελλοντικά αναμένουν να υπάρξει σταθεροποίηση των τιμών.

 

• Απαισιοδοξία – αισθητά μειωμένη σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018” – για την εξέλιξη της ανεργίας. Μάλιστα, το επίπεδο της απαισιοδοξίας στο Νομό Θεσσαλονίκης, είναι αρκετά χαμηλότερο (+13) σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Εθνικό δείκτη (+25).

 

• Ελαφρά βελτίωση παρουσιάζει ο δείκτης για την πραγματο­ποί­ηση σημαντικών αγορών προς το παρόν, παραμένοντας όμως σε πολύ αρνητικό επίπεδο, αλλά και για την πραγ­μα­τοποίηση τέτοιων αγορών στο μέλλον.
• Χαμηλή πρόθεση για αποταμίευση. Σημειώνεται ότι, σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”, παρατηρείται μικρή αύξηση του ποσοστού όσων δηλώνουν ότι αποταμιεύουν (λίγο ή πολύ) στο 18% (από 14%), ενώ το 32% δηλώνει ότι “τραβάει” από τις αποταμιεύσεις ή χρεώνεται όλο και περισσότερο (από 34% τον “Μάρτιο 2018”) και ποσοστό 49% δηλώνουν ότι τα φέρ­νουν ίσα – ίσα με τα εισοδήματά τους (από 52% τον “Μάρτιο 2018”).
• Εκτιμάται ότι η αγο­ρά αυτοκινήτου στο Νομό Θεσ­σα­­λο­νίκης δεν θα εμφανίσει αξιόλογη μεταβολή στο ορατό μέλλον.
• Ελαφρά επιδείνωση (παραμένοντας σε πολύ αρνητικό επίπεδο) για την αγορά ακινήτων και την οικοδομική δραστη­ρι­ότητα γενικότερα και, επιπλέον, ενδείξεις ανακοπής της ανοδικής τάσης στον τομέα των ανακαινίσεων ή/και επισκευών-βελτιώσεων σπιτιών. Ενδεχομένως, στην ανακοπή των θετικών τάσεων που καταγράφονταν στο προηγούμενο διάστημα συμβάλλει η σταδιακή εξάντληση των περιθωρίων που δημιουργήθηκαν από προγράμματα όπως το “Εξοικονομώ κατ’ Οίκον ΙΙ” και ο σταδιακός κορεσμός της αγοράς μισθώσεων κατοικιών μέσω διαδικτύου όπως το Airbnb κτλ.

 

2.       ΕΡΕΥΝΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

Ο “Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχα­νία” στο Νομό Θεσσαλονίκης επανέρχεται σε ελαφρά αρνητικό έδαφος, εμφανίζοντας μικρή επιδείνωση σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”.  Οριακή μεταβολές εμφανίζονται στους αντίστοιχους δείκτες τόσο σε Εθνικό επίπεδο, όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πρέπει να τονιστεί ότι η αποβιομηχάνιση του Νομού Θεσσαλονίκης και η μεταφορά πολλών επιχειρήσεων του κλάδου σε γειτονικές χώρες τα τελευταία χρόνια, έχει πλέον καταστήσει δυσχερές ακόμα και το έργο της συμπλήρωσης του δείγματος της έρευνας με τον απαιτούμενο αριθμό επιχειρήσεων του κλάδου.

Έτσι, το ισο­ζύγιο θετικών – αρνητικών εκτι­μήσε­ων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδο­κι­­­ών της Βιομηχανίας” βρίσκεται στις -3 μο­νάδες στο Νομό Θεσσα­λο­νίκης (0 σε Εθνικό και +4 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο). Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος δείκτης εμφανίζει ελαφρά μείωση σε σχέση με τον προηγούμενο “Μάρτιο 2018” σε τοπικό επίπεδο (-3 από +4), σχεδόν σταθερότητα σε Εθνικό επίπεδο (0 από -3) αλλά και σε Ευρω­παϊκό επίπεδο (+4 από +6).

Ανακοπή της ανοδικής τάσης του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχανία που είχε ξεκινήσει το 2016 και έφτασε για πρώτη φορά σε θετικό έδαφος τον Μάρτιο του 2018, με το Δείκτη να επανέρχεται σε ελαφρά αρνητικό έδαφος, παρατηρείται στην έρευνα της Βιομηχανίας. Οι τάσεις, ωστόσο, που καταγράφονται είναι μικτές. Οι εξελίξεις της παραγωγής και των παραγγελιών για το προηγούμενο εξάμηνο, επαληθεύουν τις θετικές εκτιμήσεις που είχαν διατυπωθεί τον Μάρτιο, καθώς οι σχετικοί δείκτες βρίσκονται για πρώτη φορά στην ιστορία των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ σε θετικό έδαφος. Αντίθετα, παραμένει σε έντονα αρνητικό έδαφος η αξιολόγηση του τρέχοντος επιπέδου παραγγελιών (-47 από -45 τον Μάρτιο 2018) και περιορίζονται οι θετικές προσδοκίες για το επόμενο χρονικό διάστημα, τόσο σε σχέση με την εξέλιξη της παραγωγής κατά το επόμενο χρονικό διάστημα (+24 από +38), όσο και σε σχέση με την εξέλιξη της απασχόλησης (+11 από +15).    

Ειδικότερα, οι απόψεις των βιομηχανιών του Νoμού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα ε­ξής:

• Υπάρχει αισθητή ανάκαμψη της παρα­γωγής (+4 από -9) κατά το τελευταίο εξάμηνο. Πορεία ελαφριάς επιδείνωσης ακολουθεί ο σχετικός δείκτης σε Εθνικό επίπεδο, σε θετικό όμως έδαφος (+9 από +13). Οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της παραγωγής στο άμεσο μέλλον αναφορικά με το Νομό Θεσσαλονίκης, βρίσκονται πάλι σε σαφώς θετικό έδαφος αλλά χαμηλότερα από τον “Μάρτιο 2018” (+24 από +38). συγκλίνοντας με τις τρέχουσες εκτιμήσεις σε Εθνικό επίπεδο.
• Πραγματοποιείται σχετικά ικανοποιητικά η διαχείριση των αποθεμάτων και της πα­ρα­γωγικής δυναμικότητας των βιομηχανιών.
• Αποτυπώνεται αισιοδοξία για το μέλλον σε σχέση με το επίπεδο των ε­ξα­γω­γών, σε παρόμοιο επίπεδο με τον “Μάρτιο 2018”.
• Αναμένεται σχετική σταθερότητα των τιμών για το επόμενο χρονικό διάστημα, ενώ εμφανίζεται θετική πρόβλεψη για την εκτίμηση της απασχόλησης στο επόμενο διάστημα.

 

 

3. ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Σταθεροποιημένο εμφανίζεται το κλίμα που καταγράφεται στις επιχειρήσεις παροχής υπη­ρε­σιών στο Νομό Θεσσαλονίκης σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”. Έτσι, ο σχετικός “Δείκτης Ε­πι­χειρηματικών Προσδο­κιών” για τον τομέα των Υπηρε­σι­ών βρίσκεται στις -02 μονάδες, έ­να­ντι +10 μονάδων σε Εθνικό επί­πεδο και +13 μονάδων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε σχέση με τον προηγούμενο “Μάρτιο 2018” το κλίμα εμφανίζεται σταθερό σε τοπικό επίπεδο (-02 ένα­ντι -01), με επιδείνωση σε Εθνικό επίπεδο (+10 έναντι +18) και σταθερό σε Ευρω­παϊκό επίπεδο (+13 έναντι +15).

Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης αναφέ­ρουν:

 

• Αισθητή ανάκαμψη ως προς την εξέλιξη της επιχειρηματικής τους κατάστασης και σταθερότητα σε σχέση με τη ζήτηση κατά το προηγούμενο διάστημα, σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”.
• Θετικές προσδοκίες για το επόμενο εξάμηνο αλλά σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”. Παρατηρούνται σταθεροποιητικές τάσεις σε σχέση με την εξέλιξη της απασχόλησης στο κλάδο, ενώ σταθεροποιητικές τάσεις αναμένεται να επικρατήσουν σε σχέση με την εξέλιξη των τιμών.

 

 

4.       ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Σε ελαφρά αρνητικό επίπεδο παραμένει ο “Δείκτης Επιχειρημα­τι­κών Προσδοκιών για το Λι­­ανικό Ε­μπό­ριο” στο Νομό Θεσσαλονίκης με μικρή επιδείνωση σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”. Ο αντίστοιχος Εθνικός δείκτης ωστόσο εμφανίζει εντυπωσιακή βελτίωση, ενώ  ο Ευρω­παϊκός δείκτης παραμένει σχεδόν σταθερός.

Έτσι, το ισοζύγιο θετι­κών – αρνητικών εκτιμήσεων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδο­κι­ών Λιανικού Ε­μπο­­­ρίου” βρίσκεται στις -10 μονάδες (από -6 μονάδες τον “Μάρτιο 2018”) στο Νομό Θεσ­σα­λονίκης, έ­να­ντι +21 μο­νάδων (από +2 μονάδες τον “Μάρτιο 2018”) σε Εθνι­κό και +4 μονάδων (από +3 μονάδες τον “Μάρτιο 2018”) σε Ευρωπαϊκό επί­πεδο.

Ειδικότερα, οι απόψεις των εμπορικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης συ­νο­ψί­ζο­νται στα εξής:

• Σταθερά αρνητική αξιολόγηση (-36 από -40) καταγράφεται αναφορικά με την εξέλιξη των πωλήσεων κατά το προηγούμενο 6μηνο, σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”, ενώ επιδείνωση παρουσιάζουν οι εκτιμήσεις σχετικά με την εξέλιξη των πωλήσεων κατά το επόμενο 6μηνο (-7 από +6 τον “Μάρτιο 2018”). Παράλληλα, εμφανίζονται αισθητή επιδείνωση των εκτιμήσεων για την εξέλιξη των παραγγελιών το επόμενο εξάμηνο (-21 από -8 τον “Μάρτιο 2018”).
• Εντούτοις, προβλέπουν σταθεροποίηση της απασχόλησης στον κλάδο τους, ενώ προβλέπουν και ελαφρά μείωση των τιμών των προϊόντων κατά το αμέσως επό­μενο διάστημα.

 

 

5.       ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ

Σημαντική επιδείνωση του κλίματος καταγράφεται, σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018” στον κλάδο των κατασκευών, καθώς ο “Δείκτης Επιχειρη­μα­τικών Προσδοκιών για τις Κατα­σκευές” στο Νομό Θεσσαλονίκης επιδεινώνεται σημαντικά, προσεγγίζοντας περισσότερο προς τον Εθνικό δείκτη.

Έτσι, το ισοζύγιο θετικών – αρνητικών εκτιμήσεων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προ­σδοκι­ών Κατα­σκευ­ών” βρίσκεται στις -35 μονάδες στο Νο­μό Θεσσαλο­νί­κης, -54 μονάδες σε Ε­θνι­κό επίπεδο και +5 μονάδες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ελαφρά επιδείνωση εμφανίζει η εξέ­λιξη της κατα­σκευ­αστικής δραστηριότητας κατά το τελευ­ταί­ο 6ά­μη­νο, σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”.

Εμφανίζεται τάση σταθεροποίησης των τιμών σε το­πικό επίπεδο αλλά και τάση μείωσης της απασχόλησης το επόμενο εξάμηνο.

Ειδικότερα, οι απόψεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης συ­νο­­­ψίζονται στα εξής:

 

• Καταγράφεται μια επιδείνωση του δείκτη εξέλιξης της κατασκευαστικής δραστηριότητας κατά το τελευταίο εξάμηνο (-9 από -2), με σαφή επιδείνωση των νέων παραγγελιών.
• Εμφανίζεται τάση σταθεροποίησης των τι­μών των ακινήτων.

 

 

6.       ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ – “AD HOC” ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Στο πλαίσιο της αποτελεσματικότερης αξιοποίησης του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ”– ως ερευνη­τι­κού εργαλεί­ου– και για την πληρέστερη πληροφόρηση του επιχειρηματικού κόσμου του Νο­μού Θεσσαλονίκης, ενσωματώθηκαν στα ερωτηματολόγιά του “ad-hoc” ερω­τήσεις σχετικά με την αξιολόγηση και την εικόνα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, τόσο από τους καταναλωτές όσο και από τις επιχειρήσεις του Νομού. Τα ερωτήματα τέθηκαν με τέτοιο τρόπο (στο τέλος των τυποποιημένων ερωτη­μα­το­λο­γίων που χρη­σιμοποιεί το “Βαρόμετρο ΕΒΕΘ”), ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια και η εγκυρό­τητα των αποτελεσμάτων του.

 

• ΔΕΘ και Θεσσαλονικείς

Θετική είναι η εικόνα των Θεσσαλονικέων για την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, την οποία θεωρούν πολύ σημαντική ως θεσμό για την πόλη, ενώ σημαντικό μέρος των κατοίκων του Νομού δηλώνουν ότι την  επισκέφθηκαν φέτος.

Πιο συγκεκριμένα, το 40% των κατοίκων του Νομού Θεσσαλονίκης αξιολογούν θετικά τον θεσμό της ΔΕΘ όπως είναι σήμερα, σε σχέση με το 18% τον αξιολογούν αρνητικά. Μάλιστα, το 69% δηλώνουν ότι θεωρούν τη ΔΕΘ “Πολύ” (45%) ή “Αρκετά” (24%) σημαντική για την Θεσσαλονίκη, έναντι μόλις 12% που δηλώνουν ότι τη θεωρούν “Λίγο” (5%) ή “Καθόλου” (7%) σημαντική. Πρέπει να τονιστεί ότι σε αντίστοιχο ερώτημα που είχε τεθεί στους καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης στο “Βαρόμετρο ΕΒΕΘ” τον Σεπτέμβριο του 2014, οι αντίστοιχες απαντήσεις ήταν: 50% “Πολύ” (27%) & “Αρκετά” (23%) σημαντική έναντι 25% “Λίγο” (11%) & “Καθόλου” (14%) σημαντική. Φαίνεται, συνεπώς, ότι ο ρόλος της ΔΕΘ έχει αναβαθμιστεί σημαντικά στα μάτια των κατοίκων του Νομού Θεσσαλονίκης κατά την τελευταία πενταετία.

Περίπου 30% των κατοίκων του Νομού Θεσσαλονίκης, δηλώνουν ότι επισκέφθηκαν φέτος τη ΔΕΘ, ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου 250.000 άτομα (με βάση τα στοιχεία της απογραφής της ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2011 για τον ενήλικο πληθυσμό του Νομού Θεσσαλονίκης).

Ως βασικός λόγος επίσκεψης στη ΔΕΘ αναφέρεται η γενική περιήγηση στα περίπτερα των εκθετών (53%), και ακολουθούν η επίσκεψη σε συγκεκριμένο εκθέτη (15%), η παρακολούθηση κάποιας συναυλίας (15%) και η παρακολούθηση κάποιας εκδήλωσης, ομιλίας ή παρουσίασης (6%).

Σε σχέση με το μέλλον της ΔΕΘ, το 64% συμφωνούν με την παραμονή της ΔΕΘ στη σημερινή της θέση με παράλληλο εκσυγχρονισμό και ανάπλαση των εγκαταστάσεών της, ενώ μόνο το 4% συμφωνούν με κατάργηση της ΔΕΘ, έναντι του συντριπτικού 91% που διαφωνούν κάθετα.

 

 

7.       ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ – “AD HOC” ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

 

• ΔΕΘ και Επιχειρήσεις

Θετική είναι η εικόνα της ΔΕΘ και μεταξύ των επιχειρήσεων του Νομού Θεσσαλονίκης.

Πιο συγκεκριμένα, το 67% των επιχειρήσεων στο Νομό Θεσσαλονίκης θεωρούν το ΔΕΘ “Πολύ” (41%) ή “Αρκετά” (26%) σημαντική για την Θεσσαλονίκη, έναντι μόλις 17% που τη θεωρούν “Λίγο” (8%) ή “Καθόλου” (9%) σημαντική. Μάλιστα, σε σχέση με αντίστοιχη ερώτηση που τέθηκε στις επιχειρήσεις του Νομού Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του “Βαρόμετρου ΕΒΕΘ” τον Σεπτέμβριο του 2014, παρουσιάζεται εντυπωσιακή αύξηση όσων θεωρούν τη ΔΕΘ “Πολύ” ή “Αρκετά” σημαντική για την πόλη (από το 45% το 2014 στο 67% σήμερα) και αντίστοιχη μείωση όσων τη θεωρούν “Λίγο” ή “Καθόλου” σημαντική (από το 31% το 2014 στο 17% σήμερα). Παράλληλα, το 30% των επιχειρήσεων στο Νομό Θεσσαλονίκης αξιολογούν θετικά το θεσμό της ΔΕΘ όπως είναι σήμερα, έναντι 20% που τον αποτιμούν αρνητικά, ενώ το 44% τηρεί ουδέτερη στάση αλλά μόνο το 14% των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι η ΔΕΘ είναι “Πολύ” ή “Αρκετά” σημαντική για τις ίδιες. Περίπου 1 στις 5 επιχειρήσεις του Νομού δηλώνουν ότι έχουν συμμετάσχει κάποια στιγμή στο παρελθόν στη ΔΕΘ ως εκθέτης.

Όπως στους καταναλωτές, έτσι και στις επιχειρήσεις η πλειοψηφία (54%) συμφωνούν με την παραμονή της ΔΕΘ στην σημερινή της θέση με παράλληλο εκσυγχρονισμό/ανάπλαση των εγκαταστάσεών της, έναντι 35% που διαφωνούν, ενώ κι εδώ η συντριπτική πλειοψηφία διαφωνεί (92%) με κατάργηση της ΔΕΘ, έναντι μόλις 3% που συμφωνούν.